Chương 3: Những Biến Thể Của Phật Giáo Ngày Nay

NHẬN THỨC PHẬT GIÁO
Nguyên Tác: Lão Pháp Sư Tịnh Không 

Hiện nay, có ít nhất năm hình thái Phật giáo. Hình thái đầu tiên là Phật giáo truyền thống như chúng ta vừa đề cập đến. Đó chính là nền giáo dục Phật-đà. Hình thái nầy ngày nay hiếm thấy. Còn bốn hình thái khác đều đã  lệch hướng với hình thái truyền thống nầy.

Hình thái thứ hai là Phật giáo tôn giáo. Mặc dù Phật giáo vốn không phải là tôn giáo, nhưng Phật giáo đã trở thành một Phật giáo tôn giáo trong vài trăm năm trở lại đây. Ngày nay thực lòng khó mà phủ nhận hình thái tôn giáo nầy. Sao vậy? Hình thức bên ngoài của nó đích thực là một tôn giáo. Không còn tìm thấy nữa nền giáo dục của Tùng lâm tự viện, trong đó, hành giả phải dành suốt 16 giờ một ngày để tu học. Trong đó, việc học gồm 8 giờ để nghe giảng, nghiên cứu, và thảo luận kinh điển. Công phu tu tập gồm 8 giờ, hoặc niệm Phật hoặc ngồi thiền. Sự tu học được nỗ lực liên tục để tâm ý được thanh tịnh, có được chánh kiến, chánh hạnh và sau cùng sẽ đạt được giác ngộ.

Khi chư tăng ni đã dành 16 giờ trong một ngày để tu học rồi thì không còn thời giờ để tâm phân biệt vọng tưởng sinh khởi nữa, nên sự thành tựu tương đối nhanh chóng. Tiếc thay, hình thái Phật giáo truyền thống nầy ngày nay ít thấy trong những đạo tràng Phật giáo, vì những nơi đó đã bị biến thành nơi lễ bái, cúng dường để cầu phước mà thôi. Nên chẳng ngạc nhiên gì mà người ta xem Phật giáo như là một tôn giáo.

Hình thái thứ ba là Phật giáo học thuật. Phật giáo biến thành học thuật, triết học. Hiện tại có một số trường đại học mở phân khoa Triết học Phật giáo, lấy giáo pháp nhà Phật ra làm đối tượng để nghiên cứu. Thật là không thích hợp chút nào. Sao vậy? Vì giáo dục Phật giáo vốn đã là một một trường đại học hoàn chỉnh, bao gồm mọi khoa mọi ngành. Nhưng nay lại loại trừ hết, chỉ lấy một môn triết học Phật giáo để giảng dạy. Qua đó, đã bỏ quên một thực tế quan trọng rằng đạo Phật là nhu cầu tất yếu của mọi chúng sinh. Ông Âu Dương Cánh Vô (Jing Wu Ou-Yang) đã nói rất đúng “Phật pháp không phải là tôn giáo, chẳng phải là triết học, Phật pháp là Phật pháp, là nhu cầu tất yếu của mọi con người..” Sao vậy? Vì giáo pháp nầy có thể giúp chúng ta giải quyết toàn triệt mọi vấn đề trong sinh hoạt hiện tại, cho đến những vấn đề tương lai, kể cả chuyện sống chết. Giáo pháp nhà Phật rất thâm sâu và bao hàm rất rộng lớn, nên khi chỉ nhìn Phật giáo chỉ qua lĩnh vực triết học để nghiên cứu thì thật là một sai lầm. Nhưng hai hình thái Phật giáo học thuật và Phật giáo tôn giáo nầy ít gây nguy hại nghiêm trọng cho xã hội. Vì tôn giáo khuyến khích con người làm điều thiện. Triết học giúp truy tìm chân lý và tri thức.

Hình thái thứ tư là tà môn ngoại đạo, bóp méo đạo Phật thành một giáo phái. Hình thái lệch lạc nầy xuất hiện chừng ba, bốn chục năm trở lại đây. Việc khai thác đạo Phật như là một tà giáo đã đi quá xa. Nhân danh Phật giáo, họ lợi dụng bản tính mềm yếu của con người, họ tạo ra những chiêu bài để lừa bịp người tin, làm thương hại đến mọi người, gây nhiễu loạn cho xã hội. Lối tuyên truyền và hoạt động của họ nghe rất hấp dẫn và lôi cuốn. Tuy nhiên, nếu chúng ta làm theo họ, tất chúng ta phải chịu đọa đày. Khi chúng ta nhận ra được sai lầm, thì tai họa đã đến bên lưng rồi. Có hối hận cũng đã muộn. Do vậy, chúng ta phải biết chọn lựa một cách khôn ngoan các pháp mình sẽ thực hành mới mong có được lợi lạc chân thực.